معرفی
طبق گزارش های جهانی، مردان حدود 40% عامل ناباروری در زوجین را به خود اختصاص داده اند. در ایران نیز آمار ها حاکی از آنست که 20% از زوجهای جوان دچار مشکل فرزندآوری هستند که سهم مردان از این مشکل برابر با زنان بوده و در حدود 50 درصد مردان عامل ناباروری می باشند.
از طرفی روند پیری جمعیت در بسیاری از کشورها از جمله ایران و کاهش نیروی جوان در آینده، نگرانی ها را در این حوزه افزایش داده است. فلذا علاوه بر سوق دادن خانواده ها به فرزند آوری و دادن تسهیلات فراوان به خانواده های دارای فرزند، فراهم کردن امکانات لازم به منظور درمان و تشخیص ناباروری از سیاستهای مهم افزایش جمعیت در کشورهای مختلف می باشد.
آنالیز مایع اسپرم سنگ بنای اساسی در ارزیابی ناباروری مردان محسوب می شود، ولی اغلب مردان به دلیل احساس شرم از مراجعه به پزشک و آزمایشگاه های تشخیصی به منظور ارزیابی سلامت جنسی خود امتناع کرده و معمولا زنان به عنوان عامل ناباروری شناخته می شوند. علاوه بر این، دلایلی از جمله کمبود امکانات لازم در درمان ناباروری در بسیاری از کشورهای توسعه نیافته و دلایل فرهنگی از عواملی هستند که توجه به سلامت جنسی مردان را مورد تاثیر قرار داده است. بنابراین به نظر می رسد اگر بتوان روشهای تشخیصی را به گونه ای طراحی کرد که بیمار به جای مراجعه به آزمایشگاه بتواند آنالیز اسپرم خود را در منزل انجام دهد، کمک بزرگی به حل این مشکل خواهد شد.
در میان پارامترهایی که بر باروری یک مرد تاثیر گذار می باشد، دو مورد نقش به سزایی ایفا می کنند که شامل 1) تعداد اسپرم و 2) حرکت اسپرم می باشد. پس از اهدای نمونه اسپرم توسط هر فرد، مقدار کمی از مایع سمن (semen) بایستی در یک چیپ میکروفلویدیک تزریق شود و سپس دو پارامتر حرکتی آن یعنی تعداد و حرکت توسط میکروسکوپ بررسی شود. در گذشته این کار توسط یک اپراتور با تجربه و به صورت دستی انجام می شد اما با ظهور هوش مصنوعی این کار توسط یک نرم افزار کامپیوتری انجام می شود. بدین ترتیب که پس از تزریق اسپرم داخل چیپ، یک فیلم یک ثانیه ای از حرکت اسپرم ها توسط دوربین نصب شده بر روی میکروسکوپ گرفته می شود و سپس تعداد و حرکت اسپرم ها توسط نرم افزار بررسی می شود. به چنین روش و نرم افزاری CASA (Computer Assisted Semen Analysis) گفته می شود.
محصول
به منظور ایجاد یک فناوری جدید با قابلیت آزمایش در خانه توسط هر مرد، سعی بر آن شده تا سیستم CASA به صورت یک محصول کوچک، قابل حمل و قابل استفاده توسط هر شخص تبدیل شود. به طور کلی این دستگاه شامل سه بخش 1) لام میکروفلوییدیک 2) میکروسکوپ کوچک و 3) نرم افزار می باشد.
میکروسکوپ بزرگ تبدیل به یک میکروسکوپ کوچک با یک تک لنز شده که می تواند تنها با یک بزرگنمایی مشخص تصاویر اسپرم را به ثبت برساند. همچنین فاصله نمونه از لنز به گونه ای از پیش تعیین شده قرار دارد تا اسپرم ها به صورت واضح در تصویر دیده شوند. لام میکروفلوییدیک نیز بایستی به گونه ای ساخته شود که مایع اسپرم در یک ارتفاع ثابت قرار بگیرند. نرم افزار این دستگاه همان نرم افزار CASA می باشد که فقط بایستی در قالب گوشی های هوشمند اجرا شود.
روش کار نیز بدین ترتیب می باشد که کاربر نمونه اسپرم خود را در داخل یک کانال میکرومتری تعبیه شده بر روی یک لام قرار می دهد و سپس لام مورد نظر وارد یک دستگاه که به نوعی یک میکروسکوپ کوچک می باشد قرار می گیرد. پس از تصویربرداری از اسپرم ها، فیلم مورد نظر توسط نرم افزار CASA تعبیه شده بر روی گوشی موبایل به صورت اتوماتیک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و تعداد اسپرم ها و حرکت آنها آنالیز شده و با مقادیر رفرنس مورد مقایسه قرار می گیرد.